Cari açıktaki düşüş mola verdi
Cari işlemler dengesi ağustos ayında 2,8 milyar dolar açık verdi. Bu tutar çok yüksek değil ama geçen yılın ağustos ayındaki 2,4 milyar dolarlık cari açığı aşıyor. Bu nedenle ağustos ayında yıllık cari açık da 0,4 milyar dolar yükselerek 48,9 milyar dolara çıkmış bulunuyor.
Cari açıkta bu yılın başından beri düşüş vardı. Bu düşüş öyle az buz da olmamış, yedi ayda 16,5 milyar doları bulmuştu. 2013 yılını 65,1 milyar dolar düzeyinde kapatan cari açık temmuz ayında 48,5 milyar dolara kadar inmişti. Bu düşüşün yarısı geçen yıl rekor kıran altın ithalatının bu yıl gerilemesinden, yarısı da ekonomideki yavaşlamanın özellikle üretimde kullanılan hammadde ve ara mallarının ithalatını aşağı çekmesinden kaynaklanmıştı.
BAYRAM ETKİSİ
Cari açığın yedi ay aradan sonra az da olsa yeniden yükseliş göstermesinin nedeni bu eğilimlerin tersine dönmesi değil.
Bu yükseliş geçici bir faktör olan “bayram etkisi”nden kaynaklandı gibi. Geçen yıl ağustos ayma denk gelen Ramazan Bayramı tatili bu yıl temmuz ayına kaymıştı. Bu durum temmuz ayındaki işgünü sayısını geçen yıla göre azaltırken, ağustos ayındaki işgünü sayısını ise geçen yıla göre artırdı. Bu “bayram etkisi” temmuz ayında ithalatta normalin üzerinde bir gerilemeye yol açmış ve cari açıktaki düşüşü de hızlandırmıştı. Ağustos ayında ise bu etki tersine döndü ve ithalatta normalin üzerinde bir artış olurken cari açık da bir miktar yükseldi.
Ramazan Bayramı’mn yarattığı “bayram etkisi”nin ortadan kalkması ve ekonomideki yavaş büyüme eğiliminin de hala sürüyor gibi görünmesi, eylül ayında cari açıkta yeniden düşüş göreceğimizi düşündürüyor. Fakat ekim ayında bu kez Kurban Bayramı’nın yarattığı “bayram etkisi”nin dış ticaret ve dolayısıyla cari açık üzerindeki yansımalarını görebiliriz. Kurban Bayramı geçen yıl da ekim ayındaydı ama o zaman tamamı hafta içine denk gelmişti. Bu yıl ise bir bölümü hafta sonuna denk gelince ekim ayındaki işgünü sayısı geçen yıla göre arttı. Bu ikinci “bayram etkisi” cari açıkta bir miktar yükselişe neden olabilir.
Bu arada son üç aydır yeniden yükselişte olan “sıcak para” akımında ağustos ayında ciddi bir düşüş yaşandı. Ancak yurtdışmdan kullanılan orta ve uzun vadeli krediler gibi kalemlerden oluşan ve “ılık para” diyebileceğimiz sermaye girişlerindeki artış bu düşüşü fazlasıyla telafi etti. Böylece rezervlerdeki yükseliş sürdü.
