Alacak Sigortası

Fırtınalı dönemin can simidi:

ALACAK SİGORTASI

TÜRKİYE, EN ÇOK TAHSİLAT SIKINTISI ÇEKİLEN ÜLKELER ARASINDA İLK İO’DA YER ALIYOR. TAHSİLAT SIKINTISI YAŞAYAN ŞİRKETLERİN İMDADINA ALACAK SİGORTASI YETİŞTİ. BDDK’NIN İKİNCİ DERECEDE TEMİNAT KABUL ETMESİ, ALACAK SİGORTASINI PATLATTI. BU YIL İÇİN BÜYÜME HEDEFİ YÜZDE 30.

Ticari borçların ödenmemesi riskine karşı alınan, faturaların ödenmesini temin ederek kurumsal ve siyasi risklerin yönetilmesini sağlayan ‘alacak sigortası’, sigortacılığın en niş alanlarının başında geliyor… Tahsilatta başarı sağlanmadığı takdirde tazminat ödemesini devreye sokan ve böylece şüpheli alacak olarak kaydedilecek bir tutarın sigortalı şirkete işletme sermayesi olarak geri dönmesini sağlayan alacak sigortası, yurtdışında riskli pazarlarda ihracat sürecinde firmaları ‘güvende’ tutarken, ortalama vadelerin 120 güne yaklaştığı iç piyasada da ‘vadeli çek sisteminin’ en hızlı yükselen alternatifi oldu. Hayat dışı segmentin yüzde 10’a gerilediği bir dönemde alacak sigortası yüzde 35 büyürken, alacak sigortalı şirket sayısı 1.500’ü aştı.

Alacak sigortasının yükselen grafiğine baktığımızda ortaya çıkan veriler, bu olumlu tabloyu açıklar nitelikte… Türkiye Sigortalar Birliği’nin (TSB) 2014 verilerine göre, Türkiye’de hizmet veren ve Euler Hermes, Coface Türkiye ve Atra-dius olarak bilinen üç büyük alacak sigortası şirketinin prim üretimi tutarı toplam 127.2 milyon lira oldu. Söz konusu rakam 2013 yılında ise 96 milyon liraydı. Aynı zamanda 2014 yılında karşılıksız çek adedinin bir önceki yıla göre yüzde 10 azaldığı ama karşılıksız işlemi yapılan çeklerin tutarının yüzde 10 yükseldiği gözlendi. Bir başka ifadeyle, daha büyük hacimlerdeki çekler karşılıksız çıkmaya başladı. Bu noktada, açık hesap ve güvencesiz satış yapan, pariteden dolayı büyük kayıpları olan ihracatçıların can simidi olan alacak sigortasına bir destek de bu yıl Şubat ayında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan (BDDK) geldi. BDDK, yönetmeliğe yeni bir madde ekleyerek ticari alacak sigortası yaptıran şirketlerin poliçelerini teminat göstererek bankalardan kredi alabilmelerini kolaylaştırdı. Bu yapılan değişiklikle ticari alacak sigortası poliçelerinin ‘ikinci derece teminat’ olarak kabul edilmesi, sadece alacakları garanti altına almakla kalmadı, aynı zamanda firmalara finansman sağlamada belirleyici bir faktör haline geldi.

İlaç, tekstil ve metal önde…

Ticari alacak sigortası çözümleri konusunda dünyanın önde gelen şirketlerinden Euler Hermes Türkiye CEO’su Özlem Özüner, tüm bu olumlu verilerle bu yıl Türkiye’de bu alanın yüzde 30 büyümesini beklediklerini, BDDK’nın alacak sigortasını teminat olarak da kabul etmesinin büyümeyi tetikleyeceğini kaydetti. Bu alanda kredi süreçlerim değiştirmeye başlayan bankaların mevcut olduğunu vurgulayan Özüner, “Euler Hermes olarak yaklaşık 44 ülkeyi incelediğimiz bir endeksimiz var. Türkiye, bu endekste tahsilat sıkıntısı olan ülkeler sıralamasında 10’uncu sırada yer alıyor. Vadelerin uzamasının getirdiği tahsilat sıkıntıları ülkemizde sermayelerin halen yetersiz olmasından kaynaklanıyor. Piyasada ortalama vadeler 120 güne yaklaşıyor ve bazen bir gıda ürününün bile tahsilatını üretici veya o ürünü satan şirket çok geç alabiliyor. Alacak sigortası vadeli çek sisteminin muadili olarak hızla yaygınlaşıyor. Bu sistem ile piyasadaki tahsilat riskinin yönetimi daha düzenli hale gelecektir” dedi.

Türkiye’de alacak sigortasına olan talebin hemen her sektörden gelebildiğini dile getiren Özüner şöyle devam etti: “Burada önemli olan vadeli bir satış olması. Geçtiğimiz yıl alacak sigortasına daha fazla ilgi gösteren sektörler ağırlıklı olarak kimya ve perakende idi. Geleneksel olarak değerlendirirsek de ilaç, metal ve tekstil sektörlerindeki firmalar alacak sigortasından faydalanan şirketler arasında yer alıyor”.

Em yüksek risk Ortadoğu’da

Özüner, 2015’in ilk çeyreğini ele alan ülke risk haritasına göre Ortadoğu bölgesinde “yüksek risk” olarak derecelendirdikleri ülkeler arasında Rusya, Ukrayna, Hırvatistan, Gürcistan, Ermenistan, Arnavutluk, Suriye, Irak, İran, Türkmenistan, Özbekistan, Afganistan, Pakistan, Tacikistan, Kırgızistan ve Yemen gibi ülkeleri bulunduğunu aktardı. Diğer yüksek risk ülkelerinden bazılarının Kuzey Kore, Mısır ve diğer bazı Güney Afrika ülkeleri, Güney Amerika’da ise Küba, Jamaika, Haiti, Venezuela, Bolivya ve Arjantin olduğunu belirten Özüner, “Risk derecelendirmelerimiz, ülkelerde faaliyet gösteren şirketlerin ödemelerini yapamama riskine göre belirleniyor. Ekonomik, politik, kurumsal ve finansmana bağlı riskleri de göz önünde bulundurarak derecelendirme yapıyoruz. ‘Yüksek risk’ olarak değerlendirdiğimiz ülkelerin Türk ihracatçılanmız açısından da risk yaratabilecek pazarlar olduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu.

Karşılıksız çekler bu yıl ilk çeyrekte rekor kırdı

Tîirkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi verilerine göre, 2015’in ilk çeyreğinde karşılıksız çekler hem adet hem de tutar olarak rekor kırdı. Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi Ocak-Mart dönemine ait karşılıksız çek verilerine göre, Ocak – Mart 2015 döneminde, karşılıksız çek adedi, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15 artarken, karşılıksız çıkan 173 bin adet çekin tutarı ise yine aynı dönemde yüzde 74 artışla 7-5 milyar liraya çıktı.

Sökmen: Sırada otomotiv ve IT sektörleri

Geçen ay Türkiye’deki faaliyetlerini satma karan alan, ancak bu süreçte müşterilerine hizmetlerinin kesintisiz olarak süreceğini açıklayan HSBC Türkiye’nin 2014 yılı sonu itibarıyla alacak sigortası alanında banka kanalındaki satışlardaki prim üretiminde yüzde 33’lük pazar payı bulunuyor. Son zamanlarda Avrupa’dan ihracat alacaklan için hasarların bildirilmesine bağlı olarak bu ülkelerdeki risklerin alıcı bazında yakından izlenmesi gerektiğini düşündüklerini belirten HSBC Türkiye Kurumsal ve Ticari Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Virma Sökmen, “Vadeli, açık hesap, çekli/ senetli ve garantisiz müşteri portföyü olan her firmanın bu ürüne ihtiyacı olduğunu düşünüyoruz. Bunun yanı sıra, 2015 yılında daha fazla büyüyeceğini ve risklerini daha iyi yöneteceğini düşündüğümüz sektörlerde bu ürün daha da ön plana çıkabilir. Örneğin, gıda, makine ve ekipman, otomotiv ve IT sektörleri büyümelerine paralel olarak bu ürüne daha çok ihtiyaç duyabilirler” değerlendirmesinde bulundu. Sökmen, “Bu noktada geçtiğimiz Şubat ayında BDDK’nm yayınlandığı ve alacak sigortalarını bankalar nezdinde ikinci derece teminat hükmünde sayan tebliği ilave kredi teminat ihtiyacında olan poliçe sahibi firmalar için bu şekilde yeni bir fırsat da yaratıldı. Poliçelerin bu yönde kullanılabilmesi alacak sigortası ürününe duyulan ihtiyacı da artıracaktır” diye konuştu.

KİM, HANGİ AVANTAJI SUNUYOR?

Euler Hermes, Coface ve Atradius gibi uluslararası şirketleri, kendi alacak sigortası ürünleri acenteleri vasıtasıyla sunarken Türkiye’de bankalarla işbirliği de yapıyor.

Bu üç devin kendi bünyelerinde, küçük ölçekli, büyük ve orta ölçekli veya çokuluslu dev şirketlere ayrı ayrı geliştirdikleri özel alacak sigortası imkanları da var. Küçük bir şirkette faturaların ödenmesinden tutun dev bir şirketin dünya çapında genişleyen organizasyonunda alacaklarını yönetmeye kadar çeşitleniyor hizmetler… Bu üç devin, acenteleri ve uzmanları vasıtasıyla doğru müşterilerin seçiminde özel danışmanlık hizmetleri vererek kendileriyle çalışan müşterilerini ödeme güçlüğü yaşayan şirketlerle işbirliğine gitmekten alıkoyduklarını da hatırlatalım.

HSBC’de üç hizmet tek poliçede HSBC’nin bu kapsamda geliştirdiği ürün Ticari Alacak Sigortası… Peşin, grupiçi, kamuya yapılan (yurtiçi satışlar), gerçek kişilere yapılan ve banka garantili satışlar hariç tutulmak kaydı ile açık hesap ya da çek karşılığı vadeli satışlardan doğan alacaklara teminat sağlayan Alacak Sigortası ile ‘Riski Önleme’, ‘Alacak Tahsilatı’ ve ‘Tazminat Ödemesi’ hizmetleri tek bir poliçede sunuluyor.

Finansbank da güvence veriyor Finansbank’ta kredi sigortası iki çeşit riske karşı güvence sağlıyor. Yurtiçi kredi sigorta poliçeleri geç ödeme ve iflas gibi ticari riskleri teminat altına alırken, yurtdışı poliçeler ticari risklerin yanında savaş, ambargo ve transfer riski gibi politik risklere karşı da güvence sağlıyor. Poliçe; ön ödeme ile ya da peşin satışlar, banka mektubu ile yapılan satışlar, grup şirketlerine yapılan satışlar, teyitli akreditifli satışlar, kamu kurumlarına yapılan satışlar dışında kalan; yurtiçinde azami 120 güne, yurtdışında azami 180 güne kadar vadeli tüm satış cirosunu sigortalıyor.

Garanti ve Euroka’da istenmeyen mallar da teminatta Garanti Bankası’nın Euroka işbirliğiyle sunduğu kredi sigortasında bir yıl içinde belirlenen kredi limitleri dahilinde teminat verilen ülkelerdeki alıcılara yapılacak 180 güne kadar vadeli mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan alacaklar teminat altına almıyor. Poliçe global olduğundan her bir sevkıyat için ayrı ayrı evrak hazırlama veya teminat alma ihtiyacı olmaksızın, poliçe süresi içinde önceden belirlenen limitlere kadar teminat verilen ülkelerdeki alıcılara yapılacak bütün sevkıyatlar sigorta teminatı kapsamına alınıyor. Yurtdışında teminat, ihracat kredi sigortasında ihracat yapan şirketin, ihraç edilecek malları nakliyeci firmaya teslim etmesi ile başlıyor. Bu andan sonra alıcının mallan istememesi durumu da teminat altında oluyor. Yurtiçi kredi sigortasında yalnızca ticari risklere karşı teminat verilirken teminat satılan malların teslim edilmesi ile başlıyor.

Ziraat’te prim tutan asgariden hesaplanabiliyor Ziraat Bankası’nda yurtiçinde ve yurtdışında ticari risk, sebepsiz ödememe, ödeme güçlüğü, iflas, konkordato gibi nedenlere karşı koruyan alacak sigortasında cironun düşük kalması durumunda gereksiz prim ödemeleri yapılmıyor.

Bu kapsamda firma yıl sonuna kadar ulaşmayı hedeflediği ciroyu beyan ediyor. Tahmini olarak beyan edilen bu cironun daha düşük gerçekleşme ihtimali de olduğundan yüzde 8oTık kısmı esas alınıyor. Bu meblağnın sigorta prim oranıyla çarpımıyla ödenecek asgari prim oranı belirleniyor ve cironun yüksek oluşması durumunda, aradaki farkın primi ayrıca tahsil ediliyor.