Yerli kömürün enerji üretimindeki payı artırılacak
Yerli kömürün enerji üretimindeki payı artırılacak. Son 10 yılda keşfedilen 7 milyar tonluk kömür sahası yatırıma açılacak. Çayırhan ’la başlayan özelleştirme, Konya Karapınar’la devam edecek. Yerli kömüre dayalı 5 bin megavatlık termik santral kurulacak…
2023 yılma kadar yerli linyit ve taşkömürü kaynaklarının tamamının elektrik üretim amaçlı değerlendirilmesi hedefine kilitlenen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB), son 10 yılda yapılan araştırmalarda keşfedilen yaklaşık 7 milyar tonluk kömür rezervini yatırıma açacak. 1.8 milyar tonu Konya Karapınar’da olmak üzere, 1.5 milyar tonluk Eskişehir Alpu, 1.5 milyar tonluk Trakya Kömür Havzası ile 1 milyar tonluk Afyon Dinar sahalarındaki linyit rezervleri bu çerçevede değerlendirilecek. Yeni çevreci kriterler ön plana çıkarılarak art arta yatırıma açılacak kömür sahaları, ÇED dahil tüm bütün izinleri alınmış halde ihaleye çıkarılacak.
“Yerli kömürden elektrik üretecek yeni model” ile gerçekleştirilecek özelleştirme ihalelerinde, varlıkların veya hisselerin değer tespiti yapılmayacak. Kömür sahası karşılığında en ucuz elektriği kim üretecekse ihaleyi o firma kazanacak. Hem vatandaşa ucuz elektrik tüketimi imkanı verilecek, hem de kömür madenciliği geliştirilecek. Enerjide dışa bağımlılık ve cari açık üzerindeki enerjinin payı azaltılacak. Yakın gelecekte 5 bin megavatlık (MW) yerli kömüre dayalı termik santral kurulacak. Önceki hafta “yeni modelde” gerçekleştirilen ilk özelleştirme ihalesi olan Ankara Çayırhan kömür rezerv alanının ardından, 1.8 milyar ton ile en büyük rezerve sahip Konya-Karapmar sahası da 2017 sonu itibarıyla yatırıma açılacak.
Yerli kömürün yanı sıra rüzgar ve güneşte de 5’er bin megavatlık kurulu güç beş yıllık dönemde hayata geçirilecek. Böylece 2023’e kadar yerli kömür, rüzgar ve güneşte 15 bin megavatlık yerli kaynaklara dayalı santral devreye alınacak.
5 BİN MW’LIK YENİ KAPASİTE
Fosil yakıtlar, Avrupa’nın en önemli enerji kaynağı olmayı sürdürüyor. Avrupa Birliğinin ürettiği elektrik gücünün yandan fazlası düşük karbon kaynaklarından geliyor ve güç karışımındaki yenilenebilir enerjilerin payı artmaya devam ediyor. 2015 yılı itibarıyla AB’nin ürettiği gücün yüzde 44’ünü fosil yakıtlar, yüzde 56’sını ise düşük karbon salmımı olan enerji kaynakları oluşturuyor. Yüzde 56’lık bölüm kendi içinde ele alındığında hidroelektrik yüzde 10’unu, nükleer yüzde 27’sini, güneş yüzde 3’ünü, rüzgar yüzde 10’unu, diğerleri ise yüzde 6’sını oluşturuyor.
Yerli kömürden üretim konusunda Türkiye’de belli bir potansiyel bulunuyor ancak şu anda üretim dünyanın gelişmiş ülkelerinin ve Avrupa’nın gerisinde kalıyor. ETKB verilerine göre, yerli kömüre getirilen desteklerle 2015 yılına kıyasla yerli kömürden elektrik üretimi yüzde 23 artışla 44 bin 586 GWh’e çıkarılırken, Türkiye’nin yerli kömüre dayalı kurulu gücü yüzde 13.3 düzeyinde bulunuyor. Yerli kömür kaynaklarını ülke ekonomisine kazandırmak için harekete geçen ETKB, yeni keşfedilen linyit rezervlerini değerlendirmeye hazırlanıyor. Bu çerçevede Türkiye’nin 10 bin MW’lık yerli kömür potansiyelinin 5 bin MW’lik kısmının yakın gelecekte hayata geçirilmesi öngörülüyor. Enerji Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’nin hali hazırda yaklaşık 10 bin 510 megavatlık yerli kömüre dayalı kurulu gücü bulunuyor.
Enerji Bakanlığı tarafından yapılan arz planlamalarında 2023’e kadar yerli linyit ve taşkömürü kaynaklarının tamamının elektrik üretim amaçlı değerlendirilmesi ve 2015-2019 yılı Stratejik Planı’na göre, 2019’a kadar yerli kömürden yıllık 60 milyar kWh elektrik üretimi hedefleniyor. Kömür aramalarına hız verilerek rezervlerin artırılması, yerli kömürün temiz kömür teknolojileri ile üretilmesi, gazlaştırılması, sıvılaştırılması gibi alanlarda Ar-Ge çalışmalarına ağırlık verilmesi öngörülüyor. Kamu elinde bulunan linyit yakıtlı termik santrallerin rehabi-lite çalışmaları sürdürülüyor.
EN UCUZ ELEKTRİĞİ ÜRETEN ALACAK
Son yıllarda kömür rezervlerinin keşfine ağırlık veren Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, son 10 yılda yaklaşık 7 milyar ton düzeyinde kömür rezervi keşfetti. Yapılan yeni keşiflerde Konya, Eskişehir, Trakya ve Afyon’da geniş kömür havzaları bulundu. ETKB verilerine göre yapılan bu keşifle birlikte Türkiye’nin toplam kömür rezervi 15.9 milyar ton düzeyine ulaştı.
Bu arada keşfedilen kömür rezervlerinin kalorifik değerinin eskilere göre daha yüksek olduğu belirlendi. Daha önceki kömür rezervleri bin-bin 500 kcal/kg iken, şu anda keşfedilen kömürler 2 bin-2 bin 500 kcal/kg’ye, hatta bazı örneklerde 3 bin kcal/kg’ye kadar çıktı.
Kamu elinde bulunan yerli linyit kaynakları, yerli kömürden elektrik üretecek yeni model ile yatırıma açılacak. Bilindiği üzere Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, 3 Haziran 2016 tarihinde TBMM Genel Kurulu’nda görüşülerek yasalaştı. Bakanlık tarafından EÜAŞ ile bağlı ortaklıklarına ait varlıkların veya bağlı ortaklıkların hisselerinin yenilenebilir enerji kaynaklan veya yerli kömüre dayalı elektrik üretim tesisi kurulması amacıyla özelleştirilmesinin talep edilmesi halinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nca özelleştirilmesinin yolu açıldı. Söz konusu düzenlemeye göre bu çerçevede yapılacak özelleştirme ihalesinde varlıkların veya hisselerin değer tespiti yapılmayacak. Elektrik enerjisi satış fiyatının belirlenmesi amacıyla pazarlık usulü uygulanacak. Kömür sahası karşılığında en ucuz elektriği kim üretecekse, ihaleyi o firma alacak. Bu şekilde 7 milyar tonluk linyit rezervi değerlendirilecek. Sahalar, ÇED dahil tüm izinleri alınmış halde ihaleye çıkarılacak.
ÇAYIRHAN İHALESİ YAPILDI
Yeni modelle yapılan ilk ihale EÜAŞ’m Çayırhan’da bulunan enerji üretim ve kömür rezerv alanların özelleştirmesi oldu.
6 Şubat’ta gerçekleştirilen nihai pazarlık görüşmesinde en düşük teklifi megavat saat (MWh) başına 60.4 dolar ile Kolin-Kalyon Enerji-Çelikler Ortak Girişim Grubu verdi.
İhaleye, Fina Enerji Holding A.Ş., IC îçtaş Enerji Yatırım Holding A.Ş., Kolin-Kalyon Enerji – Çelikler Ortak Girişim Grubu ve Limak Yatırım Enerji Üretim İşletme Hizmetleri ve İnşaat katılmıştı. Teknik olarak tamamlanan ihale, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) görüşüne sunulacak. Özelleştirme İdaresi Yüksek Kurulu’nun onayından sonra ihalede, en düşük teklifin geçerli olacağı birim fiyat üzerinden işletme hakkı devir sözleşmesi imzalanacak ve alıcıya devir gerçekleştirilecek. Söz konusu bölgede kurulacak tesisten üretilen elektriğe anlaşmadaki birim fiyat üzerinden 15 yıllık alım garantisi uygulanacak.
