Barış Süreci Yeni Yatırımcılar İçin Umut Oluyor
Barış Süreci’nde atılan her olumlu adım, yeni yatırımcılar için umut oluyor. Özellikle turizmde yerel yatırımlar artarken, otel zincirlerinin faaliyetleri de hız kazandı. Doğu turlarına yeni destinasyonlar ekleniyor…
YAKLAŞIK iki yıldır devam eden Barış Süreci görüşmeleri iki adım ileri bir adım geri şeklinde olsa da devam ediyor. Geçtiğimiz haftalarda yaptığımız haberlerde bölgede faaliyet gösteren işadamları ve oda baş-kanları ile görüşmüş ve sürecin başlaması ve teşvik yasasıyla birlikte bölgeye ciddi yatırım taleplerinin geldiğini yazmıştık. Bu hafta ise bölgeyi turizm sektörü özelinde değerlendirdik.
Çünkü kültür ve iş turizmi alanında pek çok fırsat barındıran bölge, yatırımlar açısından oldukça bakir. Pek çok il potansiyelinin altında yatak kapasitesine sahip. Son iki yılda artan yatırımların, sürecin başarıyla sonuçlanması halinde daha da hızlanması bekleniyor. Diyarbakır’da devam eden yatırımlar tamamlandığında şehrin yatak kapasitesi iki katma çıkacak. Kalıcı barışın sağlanmasıyla bölgenin turizm potansiyelinin ikiye, hatta üçe katlanması bekleniyor.
EN HAREKETLİ KENT DİYARBAKIR
Diyarbakır bölgenin yatırım açısından en hareketli ili. Halen altı tane beş yıldızlı otel inşaatı devam ediyor. Hilton, Divan ve The Green Park yakın zamanda açılan oteller. Dedeman’m yatırımı ise devam ediyor.
The Green Park Yönetim Kurulu Başkanı Atilla Üstündağ, bölgeye yatırım yapmaya devam edeceklerini söylüyor. Zeugma Müzesi yanında yer alan The Green Park Ho-tel Gaziantep’in gelecek sene hizmete gireceğini anlatan Üstündağ, Barış Süreci’nin Türkiye’de kültür turizmine taze kan olacağını belirtiyor. Üstündağ şöyle devam ediyor: “Hatta bunun etkilerini bu yıl ve geçtiğimiz yıldan görmeye başladık. Son yıllarda bölgenin huzur ve barışın etkisi altına girmesiyle yerli ve yabancı turistlerin bu bölgelere yöneldiğini görüyoruz. Bölgedeki barışın ve yatırımcılara verilen teşviklerin etkisiyle bölgeye olan ilgi arttı.”
“TURİZMDE PATLAMA OLACAK”
Pek çok Anadolu şehrinde yatırımı bulunan Anemon Turizm ve İnşaat AŞ.’nin Yönetim Kurulu Başkanı Salim Yavaş, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde sağlanan barışın ardından bölgenin yatırım planlarına girdiğini anlatıyor. Henüz netleşen bir yatırım planı olmasa da bölgenin turizm yatırımları açısından cazip bir bölge haline gelmeye başladığını belirtiyor. Barış Süreci’nin meyvelerini çok kısa zamanda vereceğini anlatan Yavaş şöyle devam ediyor:
“Çözüm sürecinin Doğu ve Güneydoğu bölgelerinin turizm potansiyelini olumlu bir şekilde etkileyeceği ve turizmde ciddi bir patlama yaratacağına inancım tam. Doğu ve Güneydoğu’da ticari hayatın hareketlenmesi, yerli ve yabancı yatırımcıların bu bölgelerde yatırımlarına başlaması, istihdam ve ticari hayatı canlandıracaktır. Doğal olarak turizm yatırımcılarının da iştahı artacaktır. Ekonomik yönde pozitif gelişmeler aynı zamanda yörenin sosyal yapısını da etkileyecektir diye düşünüyorum. Kısaca sosyoekonomik canlanma hem yöresel hem de ülke çapında olacaktır.”
MARDİN’E BEŞ YILDIZLI OTEL
Bölgenin turizm açısından en çekici illerinden biri kuşkusuz Mardin. Otel yatırımlarının ön plana çıktığı ilde, son dönemin en büyük yatırımlarından birini Mardinli işadamı Şeyhdavut Gerkes hayata geçirmeye hazırlanıyor. İsminin Marya Place olması planlanan yatırım Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin en lüks otellerinden biri olacak. Mardin-Diyarbakır karayolu üzerinde 40 dönümlük alanda kurulacak olan 453 odalı, 800 yataklı otelin yatırım bedeli ise 53 milyon euro. Gerkes, yakın zamanda temelleri atılması planlanan projenin, 24 ay içinde tamamlanacağı bilgisini veriyor. Geçtiğimiz yıl şubat ayında lanse edilen projedeki gecikmenin nedeni olarak ise Barış Süreci’nde somut adımları beklemeleri olduğunu belirten Gerkes, sürecin olumlu ilerlemesinin kendilerini tekrar harekete geçirdiğini söylüyor. Gerkes Marya Place’ın bin 250 kişiye istihdam sağlayacağım da sözlerine ekliyor.
CİZRE’DE HAREKET BAŞLADI
Şırnak’m Cizre ilçesinde Limçağ Turizm tarafından başlatılan otel projesi, Divan ortaklığıyla devam ediyor. Bölgenin en önemli turizm yatırımlarından biri olarak kabul edilen projenin gelecek yıl hizmete girmesi bekleniyor. Limçağ Turizm orteklerından ve Cizre Sanayi ve Ticaret Odası (CSTO)Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Çağlı, Şırnak ve yatan çevresinin uzun süredir böyle bir yatırım beklediğini söylüyor. Halen turizm yatırımlarına ihtiyaç olduğunu belirten Çağlı, özellikle Cizre’nin Türkiye’nin kültür turizmine önemli bir değer katabileceğim anlatıyor:
“Cizre hem ticari hem de turistik potansiyeliyle yatırımcılara önemli fırsatlar sunuyor. 6 bin yıl öncesine dayanan tarihi sayesinde pek çok esere ev sahipliği yapıyor.
Yeterli tanıtım yatırımları yapılması halinde, kısa sürede gerek yerli gerekse yabancı turistin tercihi olacak bir potansiyele sahip.”
Silah bırakma çağrısının ertesi günü, yatırımcıların CSTO’nun kapısını çalmaya başladığını söyleyen Çağlı, önümüzdeki dönem yatırımların artacağını söylüyor. Öte yandan, Limçağ olarak Cizre’de yeni bir rezidans-apart projesi planladıklarını sözlerine ekliyor. 500 konutluk projenin iki yıl içerisinde tamamlanması hedefleniyor.
TUNCELİ’YE, CUDİ’YE TUR
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi sadece yatırımcılar değil turizm acentelerinin da markajında. Barış Sü-reci’nin başlamasıyla beraber, bölgeye turlar düzenleyen •turizm şirketleri, atılan her adımla destinasyonlarmı da genişletiyor. Jolly Tur Kültür Turları Müdürü Kerem Gökçe, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da siyasi ortamın durulmasıyla birlikte tur sayıları kadar tur sürelerinin de uzamaya başladığına işaret ediyor. Önümüzdeki dönem tur yapılan bölge alternatiflerinin artmaya devam edeceğini anlatan Gökçe şöyle devam ediyor: “Bugüne kadar Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da kısa zaman dilimlerinde ve dar bir alanda tur düzenleniyordu. Ama ortamın durulması halinde 10 günlük turlar düzenlenecek ve turizm yapılan alanların genişlemesi nedeniyle seyahat paketleri artacak.”
Gökçe, Jolly Tur’un bölge için çapraz turlar planladığının bilgisini de veriyor. Halihazırda Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Malatya ve Elazığ için Karadeniz’e turlar düzenleyen şirket, düzenleyeceği çapraz turlarla, örneğin Karadenizlileri, Akdenizlileri Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerine götürecek.
Öte yandan, destinasyonları da çoğaltacaklarını söyleyen Gökçe, “Mesela Doğu ile ilgili turlarımızın içine Cizre’yi, Tunceli’yi, Cudi’yi, Hakkari’yi, Yüksekova’yı, Şırnak’ı, Munzur Dağı’nı dahil edeceğiz. Alanımızı Ha-bur Sınır Kapısına kadar genişleteceğiz. Çünkü, sözünü ettiğim bu bölgeler, Batıda yer alan Efes antik kenti kadar önemli” diyor. Gökçe önümüzdeki dönem kültür turlarının cirosuna Do-ğu’nun katkısının yüzde 200 dolaylarında artmasını beklediklerini söylüyor. Jolly Tur’un bölgeye seyahat ettireceği kişi sayısının ise yılda 30-40 bin dolaylarında olacağını belirtiyor.
“GAP TURLARI TÜKENDİ”
ETS Tur nisan ayında Doğu Anadolu turuna yeni destinasyon-lar eklemeye hazırlanıyor. 850 TL’den başlayan beş gece ko-naklamalı “GAP Rüyası” ile 1.200 TL’den başlayan sekiz gece konaklamalı “Klasik GAP” ve “Güney Doğu Anadolu” turu olmak üzere üç ayrı program hazırlayan ETS Tur un yeni destinasyonları arasında Van, Muş, Bingöl, Elazığ, İğdır, Ağrı gibi şehirler bulunuyor.
ETS Tur Kültür Turları Müdürü Serdar Eşmeli, silahların susmasının etkisiyle bölgenin turizm açısından hızla yükseleceğini söylüyor. Bu yeni destinasyonlara nisan ayında başlamalarının nedeni olarak ise bu beklentiyi gösteriyor. Eşmeli, turlara talebin gözle görülür şekilde artmaya başladığını anlatıyor: “Turlarımızı mart ayında açtık. 6-20-27 Mart tarihlerindeki turlarımız kısa sürede tükendi. GAP turlarının en çok tercih edilen zamanları ilkbaharda Ni-san-Mayıs-Hazi-ran, sonbaharda ise Eylül-Ekim-Ka-sım tarihleri oluyor. Orta vadede bölge turlarına talebin yüzde 100 oranında artacağını bekliyor.”
Teşvikler yerli yatırımcıya güven veriyor
Bölge otel yatırımcıları arasında Dedeman, Divan, Hilton gibi büyük zincirler yer alsa da yatırım profilini ağırlıklı olarak yerel yatırımcılar çiziyor. Geçtiğimiz yıllarda açıklanan Teşvik Yasası’nın, yerel yatırımcıya cesaret vermesi açısından katkısı büyük. Bu yılsonuna kadar devam edecek yasa ile 6. Bölge’de yer alan illerde yatırım yapan şirketlere, KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi işveren hisse desteği, yatırım yeri tahsisi, faiz desteği veriliyor. Sigorta primi işveren hissesi desteği, 31 Aralık 2014’e kadar başlayan yatırımlar için 10 yıl, 31 Aralık 2015’e kadar başlayan yatırımlar içinse yedi yıl devam edecek. Vergi indirimi yatırım katkı oranları ise 31 Aralık 2014’e kadar başlayan yatırımlarda yüzde 50, 31 * Aralık 2015’e kadar başlayan yatırımlarda ise yüzde 35 olacak. Faiz desteği ise TL cinsinde 7 puan, döviz cinsinde 2 puan olarak belirlendi. Ancak bu destek 900 bin TL’yi geçemiyor.
Beşir KARA / Mika Tur Yönetim Kurulu Başkanı
Barış sağlanırsa turizm sıçrar
Yılda 250 bin kişiye tatil satıyoruz. Türkiye’nin daha fazla turist çekmesi için deniz, güneş dışında kültür paketlerine daha büyük önem vermesi gerekiyor. Barış Süreci bu anlamda çok önemli. Mardin, Şanlıurfa kültür turizminden ciddi paylar alıyor.
Barış tesis edilirse bu bölgelerde çok ciddi turizm potansiyeli var. Sadece Van, Kars, Siirt, Hakkari, Diyarbakır paketleri oluşturulur. Bölge inanç, kültür ve doğa turizmi açısından derya gibi bir potansiyele sahip. Barış sağlandığında, güvenli ortam oluştuğunda turizmde ciddi sıçrama olur.
Emrullah AKÇAKAYA / Dedeman Turizm Yönetimi A.Ş. Genel Müdürü
“Potansiyel hızla artıyor”
1994’ten bu yana Doğu, 1998 yılından bu yana ise Güneydoğu Anadolu’da faaliyet gösteriyoruz. Doğu ve Güneydoğu’daki otellerimize bakacak olursak; Diyarbakır ve Şanlıurfa’da birer, Gaziantep ve Erzurum’da ise ikişer otelimiz bulunuyor. Huzur ve güvenliğin olduğu şehir ve bölgelerde, iyileşen ekonomiyle birlikte turizm potansiyeli de ciddi artış gösteriyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun sunduğu tarihi doku, kalkınma ve büyüme potansiyeli, yerel iş insanlarının yatırımlarının oluşturduğu ticari imkanlar, yeni yatırımları cazip hale getiriyor. Biz de bölgenin potansiyeline olan inancımızla Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde de yeni otel projelerini takip ediyor, bize ulaşan otel projelerinin işletme taleplerini değerlendiriyoruz.
