Omega 3 ürünlerine yönelik artan talep iş kuracaklara fırsat olabilir

Sağlıklı yaşam uzmanlarının tavsiyeleri Omega 3 pazarına doping etkisi yaptı. Hacmi 70 milyon TL’ye ulaşan pazarda 100’e yakın yerli ve ithal ürün var. Üretici sayısında yaşanan patlama nedeniyle pazarı disipline etmek için ‘ruhsat zorunluluğu ’ getirildi…

PROFESÖR Doktor Canan Karatay dahil birçok sağlıklı yaşam uzmanı Omega 3’ü dilinden düşürmüyor. Profesör Karatay demeçlerinde, “Saf Omega 3, insan vücudunun yapamadığı temel yağlardan biridir. En çok da balıktan alınabilen bu yağ asidine Türk insanının balık yiyerek yeterince ulaşması mümkün değil çünkü sıcak denizlerdeki balıklarda yeterince Omega 3 yok. Bu nedenle mutlaka destek alınmalı” diyor. Bunun gibi açıklamalar son yıllarda Omega 3 içeren destek ürünlerine talebi tam anlamıyla patlattı. Sektörde faaliyet gösteren firmalar, satışlarını her yıl yüzde 30 ila 50 arasında artırıyor.

Dünyada Omega 3 pazarının hacmi 25 milyar dolar gibi devasa bir rakama ulaşmış durumda. Omega 3’ü en çok Amerikalılar kullanıyor. 2012 yılı itibariyle Amerika’da pazarm 7 milyar dolara ulaştığı hesaplanıyor. Türkiye’de ise sağlıklı yaşam bilincinin artmasıyla birlikte pazar hızla büyüyor. Sektör temsilcilerine göre, 2012’de Türkiye’de 70 milyon TL değerinde yaklaşık 4.5 milyon kutu Omega 3 destek ürünü satıldı.

RUHSAT ŞARTI GELDİ

Pazar son dört beş yılda hızlı büyüdü ama gelecek yıl aynı hızın devam etmesi mümkün görünmüyor. Bunun nedeni ise, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’mn “besin desteği” ve “takviye edici gıda” ürünlerine ruhsat alma zorunluluğu getirmesi. Temmuzda yapılan düzenlemeyle mevcut firmalara her ürünü için 2014 yılma kadar ruhsat alma süresi verildi. Bir ürün ruhsatı almak için 12 bin TL masraf gerekiyor. Bu maliyetin piyasadaki ürün sayısmı azaltmasına kesin gözüyle bakılıyor.

Yaptığımız araştırmaya göre, yerli ve yabancı 30’a yakın firmanın 100’e yakın Omega 3 içerikli ürünü bulunuyor. Bu ürünler eczane, vitamin marketleri ve internette satılıyor.

Piyasada satılan ürünlerde en değerli olanları “saf’ yani katkı maddesi olmayan ürünler. Bazı vitaminlerle karıştırılmış ürünler olduğu gibi aynı kutuda Omega 3, Omega 6 ve Omega 9 ürünü de satılabiliyor. Yetişkinler için kapsüller, çocuklar için ise şurup olanlar tercih ediliyor. Çocuk ürünleri çilek gibi meyve aromalarıyla tatlan-dırılırken Berko İlaç gibi Pepee ve Caillou gibi çizgi karakterlerin isim hakkını alarak ürünü daha çekici kılmaya çalışan firmalar da var. Her yetişkinin günlük 1000-1200 miligram, çocukların ise ortalama 500 miligram Omega 3 alması gerekiyor. Omega 3, DHA (do-cosahexaenoic asit) ve EPA (eicosapentaenoic asit) içeriğine sahip. Uzmanlar yetişkinlerin günlük 740 mg EPA, 470-500 miligram DHA almasının yeterli olacağını söylüyorlar. Yetişkinler için olan 60’lık kutuların fiyatları piyasada 25 ile 130 TL arasında değişiyor.

Pazarın büyümesinden etkilenen Amerika’nın en büyük Omega 3 yağları üreticisi Nordic Naturals, 2011 yılında Türkiye’ye adım atmıştı. Nordic Naturals’m Türkiye distribütörü olan Eksen Sağlık Ürünleri, firmanın 10’a yakın ürününü eczaneler kanalıyla satıyor. Eksea Sağlık Ürünleri Dr. Ferişte Hacısüleyman ve Tanju Ça-ka’nm ortaklığıyla kurulmuş. Firmanın Genel Müdürü Tanju Çaka, Nordic Naturals’in bünyesinde 150’ye yakın ürünü bulunduğunu, bunların 35 ülkede satıldığını söylüyor. Amerika’da firmanın pazar lideri olduğunu belirten Çaka, ürünlerinin saflık ve tazelik özellikleriyle öne çıktığını söylüyor. Bu yıl satışlarının yüzde 50 civarında arttığı bilgisini veren Çaka, “Biz 2014’te 30-40 bin kutu ürün satmayı planlıyoruz. Ruhsatlandırma zorunluluğu nedeniyle birçok firmanın piyasadan çekileceğini düşünüyorum” diye konuşuyor.

KAYNAK NORVEÇ VE KANADA

Soğuk denizlerde yaşayan balıklardan sağlanan yağlar Omega 3 açısından daha değerli. Yurtdışmda ‘ancuez’ olarak bilinen hamsi, sardalye, morina (cod), somon, mersin balığı, uskumru ve ton balıyağında yüksek oranda bu değerli asit bulunuyor. Kanada, Norveç gibi ülkeler balık yağı üretiminde öne çıkmış durumda. Türkiye’de ise TC yerli balıklardan Omega 3 yağı çıkaranlar var ama üreticilerin büyük bir kısmı balık yağını yarı mamul olarak Norveç ve Kanada’dan ithal ediyor.

2004 yılında Omega 3 pazarına giren Orzax tlaç da Norveç’ten ithal ettiği balık yağlarım Ikitelli’deki tesislerinde ürün haline getiriyor ve Ocean markasıyla eczaneler kanalıyla satıyor. Dr. Yaşar Nursoy, Eczacı Selman Alimoğlu ve Yunus Emre Alimoğlu’nun ortaklığıyla dokuz yıl önce kurulan şirketin hisselerinin yüzde 60’ını kısa bir süre önce Suudi Arabistan ve Mısırlı işadamlarının kurduğu Nesmal Yatırım Holding’in satın aldığını belirtelim. Orzax İlaç’ın ikisi kapsül, üçü şurup formunda olmak üzere beş çeşit ürünü var. Ürünlerin fiyatları 22.5-33.5 TL arasında değişiyor. Firmanın Genel Müdürü Yunus Emre Alimoğlu, son yıllarda Omega 3’ün adı giderek daha çok duyulsa da, pazarı asıl olarak hekimlerin olumlu yaklaşımının büyüteceğine inanıyor. Alimoğlu, şu değerlendirmeyi yapıyor: “Pazara merdiven altı üretim yapan birçok firma girmiş durumda. 100’e yakın ürün olduğunu tahmin ediyoruz. Bu kadar çok rekabet olunca ciddi firmalar pazarlama yatırımı yapmıyor. Biz üretim ve pazarlamada 50 kişilik bir ekiple çalışıyoruz. Bu işin kapsül üretimi ve likit dolumu 1 milyon TL yatırımla rahatlıkla yapılabilir. Fakat asıl önemli olan pazarlama yatırımını yapmak ve marka oluşturmak. Alman tedbirler sonucunda birkaç yıla kadar pazarda dengelerin oturacağını tahmin ediyoruz.”

FASON ÜRETİM YAYGIN

Omega 3 ürünlerine yönelik artan talebi görerek pazara giren bazı firmalar fason üretim yaptırıyor. Nuvita İlaç, fason üretim yapmak üzere 10 ay önce kurulmuş bir firma. Küçükçekmece Marmara Sanayi Sitesi’ndeki tesislerinde 25 kişilik ekiple üretimini sürdüren firma, bu kısa sürede 15 firma için Omega 3 tablet ve şurubu üretmeye başlamış. Nuvita İlaç Üretim Müdürü Adem Balcı, “Bahkyağım Norveç ve Kanada’dan alıyoruz. Türkiye’deki balık yağlarının EPA ve DFIAyağ asitleri değerleri daha düşük olduğu için soğuk ülkelerdeki dip balıklarının yağım tercih ediyoruz. Balık yağının kilosu 5 ile 12 euro arasında ithal edilebiliyor. Şu ana kadar 100 ton balık yağı ithal ettik ve isteyenler için üretim yaptık” diye konuşuyor.

Taylan KÜMELİ / Beslenme ve diyet uzmanı
“Beyin yaşlanmasını yavaşlatıyor”

Omega 3 ihtiyacı anne karnında başlar; çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılıkta da devam eder. Omega 3 yağ asitleri genel olarak hücre zarının esnekliği, akışkanlığı, yani temel vücut sağlığı için önemli olmakla beraber, enerji

sağlanması ve vücut ısısının korunması görevlerine de yardımcı olur. Kalp hastalıklarında da Omega 3’ün kötü kolesterolü düşürüp iyi kolesterolü artırdığı biliniyor. Diyabette ise Omega 3 insülinin yararlılığını artırabilir, insüline bağlı olmayan Tip II diyabet hastalarının yaşadığı sorunları azaltabilir. Balığın özellikle çocuklarda zekayı geliştirici özelliği var. Düzenli olarak Omega 3 bakımından zengin besinler tüketenlerde beyin yaşlanması yavaşlıyor. Yağlı balıklarda (sardalye, ringa, somon, ton, uskumru) Omega 3 yüksek. Ceviz, badem, soya fasulyesinde de Omega 3 boldur.

6 ve 9’u da var

Omega 3 ile birlikte Omega 6 ve Omega 9 yağları da gündemde. Omega 6, ayçiçek yağından alınabilirken, Omega 9 zeytinyağından alınıyor. Akdeniz mutfağına yakın bir şekilde beslenen ülkemizde genelde Omega 6 ve 9 eksikliği yaşanmıyor. Bu nedenle uzmanlar, Omega 3 üzerinde çok duruyor. Hakkında yapılmış 20 binin üzerinde bilimsel çalışma olan Omega 3 konsantrasyonlarının beyin, göz ve sinir sistemi gelişiminden kalp damar sağlığına, gebelikten unutkanlığa pek çok konuda yararlı etkisi olduğuna dikkat çekiliyor. Çocukların zeka gelişimi konusunda özellikle öneriliyor. SGK’nın klinik vakalarda dahi bu tür ürünlerin ücretini ödemediğini belirtelim. Yeni iş fikirlerine yönelik yazılarımız devam edecek.

RAHİME BAŞ UÇAR