Türkiye Milli Botanik Bahçesi Kuruluyor
Türkiye Milli Botanik Bahçesi, ülkemizin bitkilerini tanımak, endemik ve nadir bitkilerini koruma altına almak için bir milli botanik bahçesi kurulmasının gerekli olduğundan hareket edilerek Ankarada, büyük kısmı Tarım ve Köyişleri Bakanlığı arazisi içinde, yaklaşık 2.500.000 m2 büyüklüğüiıde bir sahada kurulacak. Lodumlu mevkiinde (Eskişehir yolu üzerinde) kurulacak botanik bahçesinin yeri seçilirken bazı ölçütler göz önünde tutulmuş. Ankaradaki büyük beş üniversitenin yerleşim alanları arasında olması, hareketli topografyasıyla farklı peyzajlara imkân veren yapısı, su yüzeylerinin var olması, mevcut bitki türü sayısının 1500 un üzerinde olması, sulama altyapısının olması, erozyon ve sulama tipleri için Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Araştırma Enstitüsü bünyesinde yapılmış araştırma parsellerinin bulunması bu ölçütlerden bazıları.
Türkiye Milli Botanik Bahçesinin kurulmasının temel amacı, ülkemizdeki bitki çeşitliliğinin saptanması, bu bitkilerin sürdürülebilir kullanımım sağlamak için temel ve uygulamalı araştırmalar yapılmasını ve oluşan birikimin paylaşılmasını sağlamak. Bunun yanı sıra:
• Bitki çeşitliliğinin iyi belgelenmiş koleksiyonlar oluşturularak korunmasını ve gelecek nesillere aktarılmasını temin etmek
• Bitki çeşitliliğinin temsil edildiği, dünya standartlarında bir herbaryum ve ilgili bir kütüphane kurmak
• Bitki çeşitliliğinin hayati önemi ve değeri hakkında toplumsal bilinç ve farkındalık oluşturmak için ulusal ve uluslararası eğitsel, sosyal ve kültürel etkinlikler gerçekleştirmek
• Politika belirleyicilere ve kanun yapıcılara konuyla ilgili bilgi vermek, geri bildirim ve farkındalık ortamları oluşturmaya katkıda bulunmak
• Etkinliklerin sürdürülebilir olmasını sağlamak amacıyla öz kaynak gerçekleştirme ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmak da amaçlar arasında.
Türkiye Milli Botanik Bahçesinde aşağıdaki konularda çalışmalar yürütülmesi planlanıyor:
• Familya, cins ve tür olarak etiketlendirilmiş bitkilerin sergilenmesi, incelenmesi ve araştırılması
• Bitki fizyolojisi, biyokimya, bitki üretimi, bitki kimyası, farmokoloji, peyzaj mimarlığı, ekoloji ve genetik dallarında çalışmalar yapılması
• Okul öncesi ve okul çağı çocukları ile lisans, yüksek lisans, doktora öğrencilerinin ve halkın öğretici ve eğlendirici programlarla eğitilmesi
• Halkın çalışma konularına ilgisini sürekli kılacak etkinliklerin düzenlenmesi
• Botanik bahçelerinde yapılan araştırmaların ve çalışmaların konferanslar, seminerler, sergiler, gösteriler ve çeşitli yayınlarla tanıtılması
• Doğa müzesi, zooloji müzesi, maden müzesi, hayvanat bahçesi, paleontoloji müzesi gibi bilim müzeleri ile ortak çalışmalar yapılması
• Bitki koleksiyonlarının oluşturulması ve benzer ekolojilerden bitkilerin bir araya getirilmesi, bu sayede karşılaştırmalı çalışmalar yapılması
• Bitkilerin insan yaşamına ekonomik, kültürel ve estetik yönden katkılarının tanıtılması
• Bitki koruma, üretim, peyzaj tasarım ve planlama konularında kuramsal ve pratik bilgiler verilmesi
• Çevre sorunlarının çözümü için gerekli davranışların, düşünce yapısının, stratejiler ve tekniklerin geliştirilmesi
• Tehlike altında bulunan ve sayıları hızla azalan ya da nadir bulunan bitkilerin korunmaya alınması, üretilmesi, tohumlarının saklanması
• Ekonomik yönden yarar sağlayacak bitkilerin belirlenmesi ve ülke ekonomisine kazandırılması
Bitki Gen Kaynaklarımız Korunacak
Botanik bahçeleri doğal bitkilerin, canlı bitki koleksiyonlarının olduğu, bitkilerle ilgili bilimsel araştırmaların yapıldığı (sistematik, botanik, bahçe bitkileri, peyzaj vb.}, bitki sergilerinin bulunduğu, soyu tehlikede olan bitkilerin koruma altına alındığı yerlerdir. Botanik bahçeleri aynı zamanda doğa ve bitkilerin dünyasıyla ilgili eğitimlerin de (bitki tanıma, bitki biyoçeşitliliği vb.) yapıldığı yerlerdir. Ülkemizde bazı üniversitelerin ve vakıfların küçük ölçekli botanik bahçeleri var. Bununla birlikte uluslararası standartlardaki ilk ulusal botanik bahçesinin temeli geçtiğimiz günlerde atıldı. Botanik bahçesi 2015 yılında tamamlanarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından hizmete açılacak.
Dr. Bülent Gözcelioğlu
