Türkiye-Çin arasında 600 milyar dolarlık yol

Dünyanın en büyük ekonomisi olma yolunda ilerleyen Çin, bugüne kadarki en kapsamlı karayolu anlaşmasını Türkiye ile yapıyor. 2017’de yürürlüğe girecek anlaşmayla 600 milyar dolarlık Çin lojistik pazarı Türk TIR’larma açılacak. Bu anlaşmayla Çin’e gemiyle 20-25 günde mal teslimi süresi 8-10 güne inebilecek. Böylece Çin’e yapılan ihracatta da önemli oranda artış olması bekleniyor.

Yılda yaklaşık 30 milyar dolarlık dış ticarete imza atan Türkiye ve Çin, İpek Yolu’nu canlandırmak üzere kolları sıvadı. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin Halk Cumhuriyeti ile Türkiye arasında karayolu taşımacılığının başlaması için taraflar masaya oturdu.

2017’de yürürlüğe girmesi planlanan anlaşma kapsamında Çin’e gemiyle 20-25 günde yapılan ticaretin süresi 8-10 güne inecek. Böylece Çin’in 600 milyar dolarlık lojistik pazarı da Türk TIR’larma açılmış olacak.

Bu anlaşma ile Türk TIR’ları sefer başına 4 bin dolar ek gelir elde ederken, Çin de ABD ve AB pazarına daha ucuz maliyetle Türkiye üzerinden ulaşacak.

Taraflar, 25-26 Mayıs 2015 tarihinde Pekin’de gerçekleştirilen toplantıda, ‘Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Karayoluyla Uluslararası Yük ve Yolcu Taşımacılığı Anlaşması’ taslağını karşılıklı parafe etti. Türk heyetine Karayolu Düzenleme Genel Müdürü Mustafa Kaya, Çin heyetine ise Çin Halk Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanlığı Genel Müdür Yardımcısı Wang Shuiping başkanlık etti. Nihai imzaların Mart 20l6’da atılması ve 2017 itibariyle anlaşmanın yürürlüğe girmesi hedefleniyor. İki ülke arasında 6 karayolu rotasının öne çıktığı anlaşma, Çin’in kapsamlı bir şekilde ele aldığı ilk karayolu taşımacılık anlaşması olma özelliği taşıyor.

2 TRİLYON DOLAR HARCAYACAK

Dış ticaret hacmi 4 trilyon doların üzerinde olan Çin, doğu kıyısındaki ticari yoğunluğu batı sınırına taşımak için önümüzdeki beş yılda 2 trilyon dolarlık altyapı ve üstyapı yatırımları yapacak. Çin Ulaştırma Bakanlığı koordinatörlüğünde yürütülen projenin en büyük önceliği ise ‘İpek Yolu Ekonomi Kuşağı’ adı verilen ve Türkiye’yi Çin için vazgeçilmez yapan ticaret rotası. Bugüne kadar özellikle ABD pazarına doğu kıyıları üzerinden ihracat yapan Çin, artık ticaret merkezini batı sınırlarına doğru yaymayı hedefliyor. Son yıllarda giderek büyüyen deniz ticaret filosu ve navlun maliyetleri nedeniyle batı sınırından Türki Cumhuriyetler ve Türkiye üzerinden AB pazarına ve oradan da ABD’ye yeni bir yol açmayı amaçlıyor.

Öncelikle kendi TIR filosunu uluslararası standartlara uydurması gereken Çin’in 2015 yılı içinde uluslararası TIR sistemine resmi olarak taraf olması bekleniyor. Çin tarafı, önümüzdeki yıllarda ülkenin toplam mal hareketindeki karayolu taşımacılığının payının arttırılması hedefiyle Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Azerbaycan ve Türkiye’yi içine alan hat üzerinde kara taşımacılığını kolaylaştıracak Ro-Ro yatırımları da yapacak. Çinli şirketler bu amaçla Kızıldeniz, Karadeniz ve Akdeniz üzerinde liman arayışlarına girmiş durumda. Ekonomist’in edindiği bilgilere göre, Çinli şirketlerin göz koyduğu limanların başında, yüzde 65 hissesine Fiba Holding’in sahip olduğu İstanbul Avcılar’daki Kumport Limanı geliyor. Çin ve Hong Kong’un en büyük liman işletmecisi ChinaMerchants Grup’un Türkiye konteynır iş hacminin altıda birini gerçekleştiren Kum-port’taki tüm Fiba hisselerini almak üzere masaya oturduğu belirtiliyor.

6 ROTA ÜZERİNDE DURULUYOR

Çin ile karayolu anlaşmasını hazırlayan Türk heyetinin içinde özel sektörü temsilen bulunan Uluslararası Nakliyeciler Demeği (UND) Genel Sekreteri Nagihan Soylu, Türk TIR’la-rınm bugün itibariyle Çin’in batı sınırındaki ülkelere yılda yaklaşık 100 bin ihracat seferi düzenlediğini söylüyor. Nakliyecilerin bu bölgelerden yeterli sayıda dönüş yükü bulamadıklarından dolayı sıkıntı yaşadığını anlatan Soylu, “Bu anlaşma ile birlikte hem Çin’den hem de diğer ülkelerden dönüş yükü sayıları arttıkça, bu ülkelere yapılan ihracat navlun maliyetleri düşecektir. En önemlisi ise hizmet ihracatçısı olan sektörümüz çok büyük bir lojistik pazarına girerek ülkemize döviz getirisi sağlayacak” diyor.

Nagihan Soylu, Çin ile hazırlanan anlaşmada Türkiye-Çin arasında 6 ana rota üzerinde durduklarını ifade ederek, bu rotaların 5 bin 500 ile 12 bin kilometre arasında değişen uzunlukta olduklarını kaydediyor. Şu an için karayolu anlaşması olmadığı için hiçbir Türk TIR’ının Çin’e ve hiçbir Çin TIR’ının da Türkiye’ye giremediğini hatırlatan Soylu, “2017’de yürürlüğe girecek anlaşmayla, güzergah üzerinde uluslararası işbirlikleri ve altyapı yatırımlarıyla sınır gümrük geçişleri hızlandığı takdirde, gemi ile ticaretin yarısı kadar bir sürede mallar yerine ulaşabilecek” diye konuşuyor.

LOJİSTİKÇİLERİN ‘ÇİN’ HAZIRLIĞI

Dünya devi Çin ile yapılması planlanan kara taşımacılığı anlaşması lojistik sektörünü de harekete geçirdi. 600 milyar dolarlık pazardan pay almak için kolları sıvayan şirketler, bünyelerinde bir Çin masası kurmak için hazırlıklara başladı.

Sertrans Lojistik CEO’su Nilgün Keleş, anlaşmanın sektörde büyük heyecan yarattığını söylüyor. Anlaşmanın en kısa sürede hayata geçmesini beklediklerini dile getiren Keleş, “Biz zaten Kazakistan’a kadar taşıma yapıyor ama Çin’e giremiyorduk. Çin pazarına girmek için şimdiden hazırlık yapmaya, müşterilerimizi bilgilendirmeye başladık” diyor. İlk etapta Çin ile büyük montanlı ticaret yapan firmaların kara taşımacılığına yöneleceğini ifade eden Keleş, “Çin sayesinde Türk TIR filosunun da birkaç yıl içinde ciddi olarak büyüyeceğini öngörüyoruz. Biz de mutlaka birkaç yıl içinde Çihde ofis kuracağız” diye konuşuyor.

ÇİN’İN BATISI GELİŞMELİ

Çin ile 100 milyon dolarları aşan ticaret yapan Türk şirketleri de bu ülkeyle kara taşımacılığı konusunda yapılan işbirliğinden umutlu. Ancak ihracatçılar, bu yeni İpek Yolu rotasının gelişmesinin Çin’in doğu kıyısındaki gelişiminin batıya sıçramasıyla mümkün olabileceğine işaret ediyor.

Kibar Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Kibar Dış Ticaret Genel Müdürü Serdar Koçtürk, Çin’in ekonomik gelişiminin doğudan batıya yayılmasının kısa sürede gerçekleşmesinin pek mümkün olmadığını söylüyor. Koçtürk, “Hala doğu kıyılarındaki deniz ticareti, mal hareketlerinin merkezini oluştumyor. Üstelik Çin’in büyümesinde de bir yavaşlama söz konusu. Çin ekonomisi büyüme oranlarında ciddi bir sıçrama yapamazsa, batıdan karayolu taşımacılığı beklenen verimi gösteremez” değerlendirmesinde bulunuyor.

Serdar Koçtürk, Kibar Dış Ticaret olarak Çin ile yılda yaklaşık 120 milyon dolarlık ticaret yaptıklarını ve bunu büyük oranda İskenderun Limanı üzerinden gemi ile gerçekleştirdiklerini ifade ediyor. Koçtürk, “Şu an Çin’e konteynırlar gemi ile 20-25 günde ulaşıyor. Karayolu ile bu süre yarıya kadar inse de, mevcut maliyetler hesaba katıldığında, ilk etapta gıda ve tekstil gibi ürünler karayoluna yönelecektir” diye konuşuyor.