Petrol Fiyatları Enflasyona Yaradı
Aralıkta yüzde 0.44 düşen enflasyon gerileme sürecine girdi. Dış açık, kasımda altın ithalatı yüzünden beklentilerin üzerinde arttı. Sanayi üretimi ise dalgalı seyrine kasımda da devam etti.
2015 yılının ilk günleri yaşanırken küresel ekonomide düşmeye devam eden petrol fiyatlarının iyimserliği hakim. Geçen hafta 50 dolara kadar gerileyen hatta bir ara 50 dolar sınırının altını bile gören petrol hem dışarıda hem içerde beklentileri olumlu etkiliyor. Bu yıl Türkiye ekonomisi için çıkış yılı olmaya aday. Keza, düşen petrol fiyatları sayesinde hem enflasyon hem cari açıkta önemli iyileşme beklentisi var. Nitekim aralık ayı enflasyon rakamı beklentilerin çok altında, negatif gelerek düşüş trendinin müjdesini verdi. TOİK verilerine göre, aralıkta tüketici fiyatları piyasa beklentisinin aksine yüzde 0.44 oranında azaldı. Yıllık tüketici enflasyonu ise kasımdaki yüzde 9.15’den yüzde 8.17’ye geriledi. Aralık ayında gıda grubunda fiyatlar sınırlı da olsa yüzde 0.02 azaldı. Böylece, yıllık gıda enflasyonu önceki ayki yüzde 14.7’den yüzde 12.9’a geriledi. Fakat yine de söz konusu oran 2004’ten bu yana en yüksek seviyeye işaret etti. Aralık ayı enflasyonunda özellikle düşen akaryakıt fiyatlarının etkisiyle azalan enerji enflasyonu olumlu bir gelişme oldu. Hizmetler grubu yıllık enflasyonundaki iyileşme sınırlı kalırken, mal grubu yıllık enflasyonundaki gevşeme görece daha belirgin oldu. Böylece, yıllık mal enflasyonu yüzde 8’in altına gerilerken, hizmet yıllık enflasyonu ise yüzde 9’a yakın kaldı.
DIŞ AÇIĞA ALTIN VURUŞ
Dış açıkta ise kasım ayında beklenmedik artış dikkat çekti. Kasım ayında dış ticaret açığı ekimdeki 6 milyar 252 milyon dolar seviyesinden 8.3 milyar dolara yükseldi. Böylelikle üçüncü çeyrekte yüzde 12 daralan dış ticaret açığı, son çeyreğin ilk iki ayında yüzde 0.4 daralmış oldu. Kasım ayında yıllık yüzde 7.5 daralan ihracat 13.1 milyar dolar gerçekleşirken, ithalat ise tahminlerin üzerinde yüzde 0.2 artarak 21.4 milyar dolar oldu. Mevsim ve takvim etkisinden arındırıldığında, kasımda ihracat aylık yüzde 3.3 düşerken ithalat yüzde 10 arttı. Ekim ayında ihracat yüzde 1.1 azalmış, ithalat ise yüzde 0.8 sınırlı artış göstermişti. Kasım ayında ithalatta artışa işaret eden tek ana grup hammaddeler oldu.
Bu artışta altın ithalatındaki artışın etkisi belirleyici oldu. Aylık altın ithalatı kasımda 2 milyar dolar olarak gerçekleşti. 11 aylık altın ithalat rakamı da 6.5 milyar dolara çıktı. Kasım rakamlarında altın ithalatının etkisi dışlandığında dış ticaret dengesindeki düzelme sürecinin devam ettiği görülüyor. Düşük enerji maliyeti ve ılımlı talep koşulları altında, dış açığın 2015 yılında da ılımlı kalması bekleniyor.
SANAYİ BEKLENTİLERİN ALTINDA
Geçen hafta açıklanan kasım ayı sanayi üretim rakamı ise ekonomideki daralmanın son çeyrekte de sürdüğünü gösteriyor. Kasımda takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0.7 artış gösterdi. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise kasımda önceki aya kıyasla yüzde 0.1 daraldı.
Nihan Ziya ERDEM / Garanti Bankası Başekonomisti
Yüzde nin altı görülebilir
Aralık enflasyonunda enerji fiyatları belirleyici oldu.
Petrole bağlı olarak şekillenme devam edecek. Kurdan kaynaklı yüksek seyreden çekirdek enflasyon vardı.
Bir süredir düşüş eğilimi bekliyorduk ama olmadığı için de rahatsızdık.
Aralık ayı ile birlikte çekirdek enflasyondaki düşüş belirginleşti. Birikimli kur etkisi, uzun zamandır hizmet tarafında yüksek giden artışlar vardı. Orada bir yavaşlama var.
Düşen enflasyon beklentileri olumlu etkileyeceği için önümüzdeki döneme ilişkin daha düşük enflasyon görme ihtimalini artırıyor. Fiyatlara enerjiden bir baskı gelmeyecek. Kur soru işareti. Gıdada bu yıl kuraklık ihtimali azaldı. Petrolde düşük rakamlar kalırsa kur ciddi etki yaratmazsa beklentilerden daha düşük, yüzde 7’nin altında bir rakam görebileceğiz.
Banu Kıvcı TOKALI / Halk Yatırım Başekonomisti
Enerji eksi bölgeye geçti
Dezenflasyon süreci beklediğimizden hızlı başladı. Küresel dalgalanmanın arttığı dönemde iki haneli seviyelere çıkma riskinin gündeme geldiği yıllık enflasyon, öngörülerin altında kaldı. Dezenflasyon sürecine en büyük destek, düşen petrol fiyatlarından geliyor. Enerji enflasyonu yıllık bazda ‘eksi’ bölgeye geçti. Diğer destekleyici faktörler ise giyimdeki mevsimsel düşüş ve birikimli kur etkisinin azalması. Sanayi üretiminde ise yıllık değişim oranlarındaki dalgalanmalar devam ediyor. Yılın son çeyreğinde, üçüncü çeyrekte kaydedilen yüzde 3.6’lık üretim artışına benzer bir performansın gösterilebileceğini düşünüyoruz.
