İşsizlik düştü istihdamda artış hızlandı
İşsizlik oranı 2017 Kasım’da yüzde 10.3’e geriledi. İşsizlik adım adım tek haneye gerilerken, son bir yılda 1 milyon 448 bin kişiye istihdam sağlandı. 2017’de artan ithalatın etkisiyle yükselen cari açık 47.1 milyar dolara ulaştı…
BÜTÇE 2018’e fazla vererek başladı. 2018 Ocak’ta bütçe dengesi 1.7 milyar TL, faiz dışı denge 7.7 milyar TL fazla verdi. 2017 Kasım döneminde işsizlik oranında düşüş, istihdamda artış hızlandı. Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsizlik oranı kasımda bir önceki yılın aynı dönemine göre 1.8 puanlık azalış ile yüzde 10.3 oldu. Kasım itibarıyla son bir yılda işgücü piyasalarına 1 milyon 9 bin kişi girerken, 1 milyon 448 bin kişiye yeni istihdam sağlandı. Böylece işsiz sayısı son 1 yılda 440 bin kişi azalışla 3 milyon 275 bin kişi düzeyinde gerçekleşti. 2017’de cari açık altın ithalatı ve enerji maliyetlerindeki yükselişe bağlı artış gösteren ithalatla hızlandı.
Cari işlemler hesabı bir önceki yıla göre 14 milyar dolar artışla 47.1 milyar dolara yükseldi. Ekonomistlere göre cari işlemler açığı 2018’de enerji fiyatlarındaki artış ve büyümenin etkisiyle bir miktar artacak olsa da, cari açığın GSYH’ya oranı yüzde 5.6’nm altına çekilebilecek. İstihdam seferberliğinin katkısıyla işsizlik oranında düşüş hızlanarak devam edecek.
CARİ AÇIK 47.1 MİLYAR DOLAR
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, cari işlemler hesabı 2017 Aralık’ta bir önceki yılın aynı ayma kıyasla 3.33 milyar dolar artarak 7.7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Söz konusu gelişmede ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayma göre 3.16 milyar dolar artarak 7.43 milyar dolara ve birincil gelir dengesi açığının 231 milyon dolar artarak 1.19 milyar dolara yükselmesi etkili oldu. Cari açık 2017’de bir önceki yıla göre 14 milyar dolar artışla 47.1 milyar dolara yükseldi. 2017’de bir önceki yıla göre 17.7 milyar dolar artarak 58.6 milyar dolara yükselen dış ticaret açığı, cari açığı artırdı. Açığın büyümesinde net altın ticaretinin 9 milyar 972 milyon dolar açık vermesi belirleyici oldu. 2017’de birincil gelir dengesi açığı ise bir önceki yıla göre 2.1 milyar dolar artarak 11.26 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Turizm gelirleri 2017’de 3.7 milyar dolar artışla 17.7 milyar dolara yükseldi. 2017’de 24.1 milyar doları portföy yatırımları, 8 milyar doları doğrudan yatırım olmak üzere 39 milyar dolarlık döviz girişi oldu. 47.1 milyar dolarlık cari açığın finansmanında 8.2 milyar dolar rezerv varlıklardan kullanıldı.
Bu arada TCMB, yılsonu ödemeler dengesi verilerini açıklarken çeşitli kalemlerde revizyona gitti. Bunun sonucunda net hata ve noksan kalemi geriledi. 2017, yalnızca 16 milyon dolar gizemli para çıkışıyla en az hatalı ödemeler dengesinin gerçekleştiği yıl oldu. 2018-2020 Orta Vadeli Program’da cari işlemler açığı hedefi 39.2 milyar dolardı.
İŞSİZLİK ORANI YÜZDE 10.3
2017’ye ilişkin açıklanan verilerden bir diğeri ise 2017 Kasım işgücü istatistikleri oldu. Türkiye istatistik Kurumu (TÜIK) verilerine göre, Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2017 Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 440 bin kişi azalarak 3 milyon 275 bin kişi oldu, işsizlik oranı 1.8 puanlık azalış ile yüzde 10.3 seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde tarım dışı işsizlik oranı 2.1 puanlık azalış ile yüzde 12.2 olarak tahmin edildi, Genç nüfusta (15-24 yaş) işsizlik oranı 3.3 puanlık azalış ile yüzde 19.3 oldu. Mevsim etkilerinden arındırılmış işsiz sayısı bir önceki döneme göre 30 bin kişi azalarak 3 milyon 243 bin kişiye, işsizlik oranı 0.2 puanlık azalış ile yüzde 10.1 düzeyinde belirlendi.
İstanbul Üniversitesi iktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Şeker, Kasım ayı işsizlik oranında bir önceki döneme göre bir azalış İzlense de, çift rakamlı seyrin devam ettiğim söyledi, işsizlik oranlarını yaş ve cinsiyet kırılımmda izlemek gerektiğini dile getiren Şeker, “Özellikle genç işsizlik oranları halen çok yüksek oranlarda. Beş gençten biri işsizken, genç kadınlar arasında her üç kadından biri ne istihdam piyasasında yer alıyor ne de eğitim alıyor” dedi.
İSTİHDAM 1 MİLYON 448 BİN ARTTI
Kasım itibarıyla son bir yıllık dönemde istihdam edilenlerin sayısı 1 milyon 448 bin kişi artarak 28 milyon 515 bin kişi, istihdam oranı ise 1.5 puanlık artış ile yüzde 47.3’e yükseldi. Bu dönemde işgücü 1 milyon 9 bin kişi artarak 31 milyon 790 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0.7 puan artarak yüzde 52.8 olarak gerçekleşti. Kasım 2017 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların oram, bir önceki yılın aynı dönemine göre 0.3 puan artarak yüzde 33.6 olarak gerçekleşti.
Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek yaptığı açıklamada, Türkiye’nin istihdamda büyük bir başarı hikayesi yazdığını vurgulayarak, geçen sene 1 milyon 448 bin kişiye iş bulunduğunu kaydetti. Mevsimsel etkilerden arındırılmış işsizlik oranının yüzde 10.1’e gerilediğini ifade eden Şimşek, bu sene program hedefleri doğrultusunda büyümeyle işsizlikte de tek haneye inileceğini söyledi.
Maliye Bakam Naci Ağbal’ın torba yasa görüşmeleri sırasında verdiği bilgiye göre, 2018’de ilk defa ilave olarak işe alınacaklarla ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’mn yaptığı çalışmalarda 700 bin ilave istihdam oluşacağı tahmin ediliyor. Bu kapsamda imalat ve bilişim sektöründe yaklaşık 200 bin, diğer sektörlerde ise 500 bin bir ilave istihdam öngörülüyor.
“MALİ DİSİPLİNDEN TAVİZ YOK”
Maliye Bakanlığı, geçen hafta 2018 yılı ocak ayı bütçe gerçekleşmelerini açıkladı. 2018 Ocak’ta bütçe gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1 azalışla 58.2 milyar TL, bütçe giderleri yüzde 19.4 oranında artışla 56.5 milyar TL oldu. Böylece Ocak’ta bütçe dengesi 1.7 milyar TL, faiz dışı denge 7.7 milyar TL fazla verdi. 2018 yılı Ocak ayında vergi gelirleri geçen yılın aynı ayma göre yüzde 7.4 oranında artarak 52 milyar TL olarak gerçekleşti. 2018 Ocak’ta vergi gelirleri içerisinde gelir vergisi, kurumlar vergisi, motorlu taşıtlar vergisi, petrol ve doğalgaz ürünleri ile motorlu taşıtlardan alman ÖTV ile harç gelirleri ekonomideki gelişmeye paralel olarak yüksek artış kaydetti. Maliye Bakanı Naci Ağbal yaptığı açıklamada, ekonomideki canlılığın 2018’de vergi gelirleri performansının orta vadeli programda öngörülen hedefleri yakalayacağını işaret ettiğini belirterek, ocak ayı bütçe harcamalarının bütçe hedefleri ile uyumlu bir şekilde gerçekleştiğini aktardı. Özellikle ekonominin ihtiyacı olan kamu yatırımlarının hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi hedefi doğrultusunda harcama gerçekleşmelerinin de Ocak ayı içerisinde artış gösterdiğini belirten Ağbal, “Bununla birlikte faiz dışı giderlerin yıl içerisinde bütçe ödenekleriyle uyumlu bir şekilde olması husufunda kararlılığımız devam edecektir. Önümüzdeki aylarda mali disiplinden taviz vermeden OVP hedefleri içinde kalarak yılso-nu bütçe hedefinin elde edilmesi konusunda gerekli kararlılığı göstereceğiz” dedi.
“TASARRUF YAPMA İMKANI”
Geçen hafta Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşmelerine devam edilen torba yasa tasarısında dikkat çeken maddelerden biri de “Tek Hazine Kurumlar Hesabı” oldu. Hesabı devletin tüm gelir ve giderleri, tahsilat ve harcamalarının mümkün olduğunca bir hesapta toplanmaya çalışıldığı bir havuz sistemi olarak tanımlayan Pamukkale Üniversitesi IİBF Maliye Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ersan Öz, bu uygulamaya gidilmesinin temel nedenini giderlerin daha dikkatli takip edilebilmesi, tasarruf sağlanabilmesi olduğunu söyledi. “Hazine, 113 devlet üniversitesi ile YÖK, ÖSYM, TÜBİTAK, DSİ, ÖİB gibi kurumlardan oluşan 45 kurumun hesaplarını tek bir hesap altında toplanarak tasarruf yapma imkanına kavuşacak” diyen Öz, üst kurullar ve yerel yönetimlerin tabi olmayacağı bu sistemde kamunun nakit kaynaklarının daha koordineli bir şekilde kullanılmasının planlandığını aktardı.
HÜLYA GENÇ SERTKAYA
