Felci tersine döndüren sistem
5 Aralık 2011’de Andrew Meas dört yıl önce bir motosiklet kazası sonucu göğüs hizasından aşağısı felç olduğundan beri ilk defa ayak parmaklarını oynattı. Bir hafta içinde ayakta durmaya başladı. Meas’ın şaşırtıcı (ama kısmen) iyileşmesi omuriliğine takılı bir elektrot dizisi sayesinde gerçekleşti.
Araştırmacılar yıllardan beri omuriliğinden yaralanmış milyonlarca insana uzuvlarının denetimini tekrar kazandırmanın yolunu arıyor ama bu konuda hüsran yaratacak kadar başarısız. Bu yeni aygıt ise yeni bir umut ışığı. Meas ile üç hastaya daha implant takılan Louisville Üniversitesinin Kentucky Omurilik Yaralanmaları Araştırma Merkezindeki bilim insanları, uyarımın beyin ile alt beden arasındaki bağlantıları tekrar canlandırabileceğini düşünüyor. Los Angeles’taki California Üniversitesinin Nöromüsküler Araştırma Laboratuvarı’nm müdürü Reggie Edgerton “Hiç kimsenin kullanılamayacağını düşündüğü devreleri geri kazan-dırabiliyoruz,” diyor. “Resmen şoke olduk.”
Daha iyi bağırsak ve mesane kontrolü ve tansiyonda iyileşme gibi yararlar, aygıt kapatıldıktan sonra bile sürüyor.
Elektriksel uyarım elbette tedavi değil. Hastalar hâlâ yürüyemiyor. Dahası uyarımın her birey için özelleştirilmesi gerekiyor ki bu da zaman alıcı bir işlem. Fakat yine de muazzam bir gelişme. Edgerton şöyle diyor: “Yepyeni bir iyileşme mekanizmasının önünü açıyor.”
NASIL ÇALIŞIYOR?
Elektrot dizisi bir kabloyla çağrı cihazı büyüklüğünde olan ve batın bölgesine hemen derinin altına yerleştirilen şarj edilebilir uyarıcı aygıta bağlanıyor.
Omuriliği hasarlı biri ayak parmaklarını kıpırdatmak istediğinde bu mesaj beyinden omuriliğe gidiyor fakat hedefine ulaşamıyor.
Uyarıcı, farklı sinir devrelerini uyaran programlara sahip, Farklı voltajlar, frekanslar ve elektrot kombinasyonları farklı hareketlere izin veriyor.
Omuriliğin alt kısmına takılan 16 elektrottan oluşan dizi, alt bedeni kontrol eden devreleri uyarıyor ve mesajı taşıyan atıl kalmış nöronları harekete geçiriyor.
Avuç içine sığan bir uzaktan kumanda aygıtı, kullanıcının hangi devreleri uyarmak istediğini seçmesini sağlıyor. Mesela sağ bacak ya da sol ayak parmağı.
