Ekonomi - Borsa - Hisse Senedi

Cari dengeye üretim, petrol ve attın katkısı

Cari açıktaki düzelme haziranda yeniden ivme kazandı. Sanayi üretimi de aynı dönemde sıçrama yaptı. Sanayideki düzeltmeyi büyüme için olumlu bulan uzmanlar, ihracattaki kan kaybına rağmen düşen petrolün cari açığa destek olduğunu savunuyor.

ÇİN ekonomisindeki yavaşlama bu yıl küresel ekonominin yönünü tayin edeceğe benziyor. Çin’in para birimi Yuan’ı devalüe etmesi, bu ülkeye mal satan ülkelerin işini zorlaştırdı. Diğer yandan eylülden itibaren ABD’de faizlerin artma ihtimali endişe yaratıyor. Yeniden düşüşe geçen petrol fiyatları 50 dolarlık psikolojik sınırın altına geriledi. Petrol ihraç eden ülkelerle enerji ithalatçısı ülkelerin önümüzdeki dönemde yeni bir ayrışma yaşaması bekleniyor.

141120142334305862411

İçerde ise AK Parti – CHP koalisyon görüşmeleri sonuçsuz kaldı. Piyasalarda tansiyon yükseldi. Uzun süredir ihracatta devam eden kan kaybının yanı sıra azalan turizm gelirleri de cari denge üzerinde risk yaratıyor. Bu yıl için kritik önemdeki konulardan biri büyüme kuşkusuz. İlk çeyrekteki yüzde 2.3’lük büyümenin ardından büyümeyle ilgili öncü veriler yakından takip ediliyor. Sanayi üretimi büyüme konusunda en fazla sinyal veren göstergelerden biri. Yılın başından bu yana gerileme trendindeki sanayi üretimi haziranda sıçrama yaptı. Büyümeyle ilgili beklentilerin bir miktar düzelmesine destek oldu.

SANAYİDE 10 AYIN ZİRVESİ

Sanayi üretimi Haziran’da, arındırılmamış verilere göre yıllık bazda yüzde 7.4 artarak piyasa beklentilerinin oldukça üzerinde gerçekleşti. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilerde de, toplam üretim aylık bazda yüzde 2.4 artışla, Eylül 2014’ten bu yana en yüksek değere ulaştı. Nisan ve Mayıs ayında bu rakamlar sırasıyla yüzde 0 ve yüzde eksi 1.9 idi. Böylece ikinci çeyreğin ilk iki ayında zayıf seyreden üretim, haziranda beklenen toparlanmayı göstermiş oldu. Hazirandaki olumlu üretim artışında, aylık bazda yüzde 13.3 artan dayanıklı tüketim mallarının payı büyük. Sermaye malı imalatı da yüzde 5.1’lik önemli bir artışa işaret ediyor.

CARİ AÇIKTA GERİLEME

Haziran ayında cari işlemler açığı, 2014 yılının aynı ayma göre yüzde 19.5 oranında azalarak 3.4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Yıllık bazda ise cari açık haziranda bir önceki yılın aynı ayma göre yüzde 14.6 düşerek 44.7 milyar dolar oldu. Eneıji ve altın hariç cari denge ise Haziran ayında bir önceki aya göre artış gösterdi. Yılın ilk yarısı itibarıyla cari işlemler açığı geçtiğimiz yılın aynı dönemindeki 24.5 milyar dolar seviyesinden yüzde 7 gerileyerek 22.7 milyar dolar oldu. Ödemeler dengesi verilerine göre, 2015 yılının ilk altı ayında cari işlemler açığında yaşanan daralmaya net altın ticareti etkili oldu. Öte yandan, net seyahat gelirlerinde söz konusu dönemde 2014’ün ilk yarısına göre yaşanan yüzde 14’lük azalışın yanı sıra kar transferleri kanalı ile görülen döviz çıkışında yüzde 27 oranındaki artış cari işlemler açığındaki iyileşmeyi sınırlandırdı. 2015’in ilk altı aylık döneminde yıllıklandırılmış enerji ve altın hariç cari işlemler dengesinin ise olumsuz bir tablo çizdiği dikkat çekiyor.

“KAYIP TELAFİ EDİLDİ”

Finans Yatırım Başekonomisti Burak Kanlı, haziran ayında sanayi üretiminin mayıstaki kaybı fazlasıyla telafi ettiğini belirtiyor. Kanlı, bir önceki ayda yani mayısta sanayi üretiminin otomotiv sektöründeki grevler ve siyasi belirsizlikten dolayı duraksama yaşadığını hatırlatıyor. Hazirandaki sanayi üretim verisinin 2011 son çeyreğinden bu yana olan en yüksek artış olduğuna dikkat çeken Kanlı, 2015 yılı için yüzde 3-3.5 arası bir büyüme bekliyor.

Burak Kanlı, cari açıkta düzelmenin devam edeceğini yeniden düşen petrol fiyatının olumlu etkilerinin görüleceğini savunuyor. Buna karşın Kanlı, dış ticarette altın ve enerji hariç bakıldığında çekirdek cari açık verisinin bozulduğunu dile getiriyor. Bu rakamın 2013 Aralık ayından bu yana en kötü seviyesine geldiğini kaydediyor. Turizm gelirlerinin zayıfladığını ve bu şekilde kalmaya devam edeceğini düşünüyor.

“YILLIK BAZDA TOPARLANDI”

ALB Forex analisti Rıdvan Baştürk, sanayi üretiminin haziranda yüzde 2.4 ile beklentilerin üzerinde arttığına dikkat çekiyor. Baştürk’e göre, sanayi üretimi eylül ayından bu yana en hızlı artışı kaydetti. Haziran ayında bir önceki aya göre ana sanayi grupları içerisindeki en hızlı yükseliş yüzde 13.3 ile dayanıklı tüketim malı imalatında gerçekleşti. Ana sanayi grupları içerisindeki en hızlı gerileme ise yüzde 2 ile enerji imalatı alt kaleminde gerçekleşti.

Cari açıkla ilgili ise Baştürk, rezerv kullanımının cari açık finansmanın kaliteli olmadığını gösterdiğini savunuyor. Baştürk’e göre, her ne kadar cari açıkta bir gerileme olsa da ekonomi üzerine etkisinin daraltıcı olduğu söylenebilir. Özellikle ithalat ve ihracatta yaşanan gerilemeler iç ekonomide daraltıcı etki yapıyor. Bu da önümüzdeki dönemde cari açık/GSYH oranının uzun dönemde yüzde 5’in üzerinde seyretmeye devam etmesi anlamına gelebilir.

“REVİZYON İÇİN SABIR”

A&T Bank Ekonomisti Ayşe Özden, beklentilerin üzerinde gelen sanayi üretimine rağmen büyüme rakamlarındaki revizyonlar için iç talepteki hızlanmayı görmek gerektiğini söylüyor. Özden, “Ne ölçüde hız kazanacağım görmek isteyenlere biraz daha sabretmelerini tavsiye ediyoruz ve yılsonu büyüme tahminimiz olan yüzde 3.5’i koruyoruz” diyor.

Cari açıkla ilgili ise Özden, kredi büyümesindeki ılımlı seyir ve iç talepteki yavaşlamanın enerji dışı cari açığın genişlemesini sınırladığına dikkat çekiyor. Özden’e göre, diğer taraftan ihracat tarafında oluşan riskler ve turizm gelirlerinde göze batan azalma cari açıktaki daralmanın yavaşlamasına neden oluyor. Önümüzdeki dönemde cari açıktaki iyileşmenin kademeli olarak devam etmesi ve 2015 yılını 39.4 milyar dolar seviyesinde tamamlaması mümkün.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu