140 milyar TL’lik yatırım paketi

Hükümet, Doğu ve Güneydoğu illerine yönelik kapsamlı bir paket açıkladı. Destek kapsamındaki 23 ilde beş bölge ve sekiz cazibe merkezi oluşacak. Bölgeye dört yılda 62 milyar TL’si kamudan olmak üzere toplam 140 milyar TL’lik yatırım yapılacak.

HÜKÜMET, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’yu cazibe merkezine dönüştürecek. Doğu ve Güneydoğu için hazırlanan yatırım destek paketi ile 23 il, beş bölge ve sekiz cazibe merkezinde girişimciye bedelsiz yatırım yeri tahsisi, anahtar teslim fabrika yapım desteği, sıfır faizli yatırım kredisi, işletme kredisi ve danışmanlık hizmeti desteği ile alım garantisi verilecek. İstanbul, İzmit gibi gelişmiş illerden emek yoğun sektörlerdeki fabrikalarını doğudaki cazibe merkezlerine taşıyanlara her bir fabrika için 1 milyon TL’ye kadar taşıma desteği sağlanacak. Taşınan fabrikalar 6. Bölge teşviklerinden yararlanacak.
Tarımdan sanayiye, gayrimenkulden sosyal güvenliğe kadar birçok alanda önemli projeler içeren yatırım destek paketi çerçevesinde bölgeye 62 milyar TL’si kamu olmak üzere özel sektörle birlikte dört yılda 140 milyar TL’lik yatırım yapılacak. Her yıl program kapsamındaki beş bölgede 80’er fabrika kurulacak. 10 yılda toplam 800 fabrikaya ulaşılacak. Program kapsamındaki beş bölgede yıllık istihdam 200 bin kişiye, dört yılda ise 800 bin kişiye çıkacak. Her bir bölge belli alanlarda ihtisaslaşacak. Devletin ihtiyacı olan tekstil, konfeksiyon, tıbbi cihaz ve ilaç üretene 10 yıla kadar alım garantisi verilebilecek. Doğu ve Güneydoğu’da 20 bin kişilik istihdam sağlayacak anahtar teslim çağrı merkezi yapılacak.

Bu arada Hükümet, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri Cazibe Merkezleri Programı’na yönelik bir eylem planı hazırlığını da sürdürüyor. Eylem Planı’nın önümüzdeki günlerde Başbakan Binali Yıldırım tarafından açıklanması bekleniyor.

YATIRIM, ÜRETİM VE İSTİHDAM

Başbakan Binali Yıldırım’m Diyarbakır’da açıkladığı ve iş dünyasından tam destek alan Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri Cazibe Merkezleri Programı ve Yatırım Destek Hamlesi bölgede yatırım, üretim ve istihdamı artıracak. Başta’emek yoğun sektörlerde olmak üzere işletmelere yatırım ve işletmenin bütün aşamalarını kapsayan uzun vadeli destekler sağlanacak. Program kapsamında işletmenin talebi üzerine yatırımcıya bedelsiz yatırım yeri tahsisi ve anahtar teslimi fabrika yapım desteği, sıfır faizli yatırım kredisi desteği, işletme kredisi desteği ve danışmanlık hizmeti desteği verilecek.

Bölgeye yatırımları çekebilmek için öncelikli işlerinin terörü ortadan kaldırmak olduğunu ifade eden Başbakan Binali Yıldırım, terör defedildiği zaman bölgenin uçacağını belirtti. Yıldırım, “Terörü ortadan kaldıramazsak bu projeler de gecikir. Gerçekleşmesi de maalesef daha sonraki yıllara kalır. Onun için acil konu terörden bölgenin temizlenmesidir” dedi.

HER BÖLGE İHTİSASLAŞACAK

Teşvikler, destekler ve hibe yatırımların olduğu paket Doğu ve Güneydoğu illerinde bulunan 23’ili kapsayacak. Bu iller, beş kümeye ayrılarak Türkiye’nin doğu ve güneydoğusunda sekiz cazibe merkezi oluşturulacak. Şanlıurfa, Diyarbakır ve Mardin’in cazibe merkezi olarak belirlendiği ilk grupta, Batman, Siirt ve Şırnak illeri de yer alacak.

Bu illerde yapı malzemeleri üretimi, mobilya, hayvancılık, ayakkabıcılık, hazır giyim, meyvecilik, kuru gıda ve turizm sektörleri öncelikli yatırım alanları olacak. Van’ın cazibe merkezi olduğu Bitlis, Hakkari, Muş ve Siirt illerinden oluşan grubun öncelikli yatırım alanları arasında tekstil ve konfeksiyon, küçük baş hayvancılık, arıcılık, meyvecilik yer alacak.

Kars’ın cazibe merkezi olduğu Ağrı, Ardahan ve İğdır illerinden oluşan grubun öncelikli yatırım alanları arasında hayvancılık, lojistik, et ve süt ürünleri, meyvecilik ve turizm olacak. Malatya ve Elazığ’ın cazibe merkezi olduğu Adıyaman, Bingöl ve Tunceli illerinden oluşan grubun öncelikli alanları konfeksiyon, yapı malzemeleri üretimi, küçük baş hayvancılık, arıcılık ve meyvecilik, Erzurum’un cazibe merkezi olduğu Bayburt, Erzincan ve Gümüşhane illerinden oluşan grubun öncelikli alanları doğal taş işleme, yapı malzemeleri üretimi, meyvecilik, seracılık ve kış turizmi olacak.

62 MİLYAR TL KAMU YATIRIMI

Hükümet, Cazibe Merkezleri Programı kapsamında 2016-2020 döneminde 62 milyar TL’lik kamu yatırımı yapacak. Bu çerçevede Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı 19.3 milyar TL, Gıda, Tarım ve Hayvancılık ile Orman ve Su İşleri Bakanlıkları 17.7 milyar TL, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 10 milyar TL, Sağlık Bakanlığı 5.5 milyar TL, TOKİ 5.3 milyar TL, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 4 milyar TL, Kalkınma Bakanlığı 516.1 milyon TL, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı 133 milyon TL yatırıma imza atacak.

Program kapsamında özel sektörün yeni yatırım ve işletmelerine yılda 1.25 milyar TL kamu desteği sağlanacak. Özel sektörün yılda ilave 2.8 milyar TL yatırım yapması, özel sektörün yatırımlarının yılda yüzde 60 artması öngörülüyor. Dört yılın sonunda özel sektör yatırımlarıyla birlikte bölgeye yapılacak yatırımın 140 milyar TL’ye ulaşması hedefleniyor.

YARALAR SARILACAK

Bölgede terörden zarar gören yerlerin yaraları sarılacak, il ve ilçelerin yeniden imarı yapılacak. Terör nedeniyle binaları zarar gören hak sahiplerine yapısal hasarın yüzde 12’si kadar eşya parası ödenecek.

2016 yılı bu kapsamda 255 milyon TL ödenek ayrılacak. Diyarbakır, Şımak, Hakkari ve Mardin’in yeniden imarı kapsamında 30 bin 736 konut yapılacak. Bunun bütçesi 4.62 milyar TL olacak. TOKİ tarafından konut, okul, güvenlik, sınır duvarı ve kon-teyner kent projeleri tamamlanacak. Bu çerçevede 5.3 milyar TL harcanacak.

Diyarbakır-Sur Kentsel Dönüşüm Prog-ramı’na 1.9 milyar TL kaynak aktarılırken, inşa ve yenileme çalışmaları kapsamında Şımak’ın ilçelerinden Merkez’e 1.1 milyar TL, Silopi’ye 653.3 milyon TL, Idil’e 457.6 milyon TL, Cizre’ye 1.4 milyar TL, Hakkari Yüksekova’ya 2.5 milyar TL, Mardin Nusaybin’e 1.8 milyar TL kaynak ayrılacak.

Terörden zarar göre bu yedi merkez, yapılacak yollar, altyapı, hastaneler, okullar, parklar, ibadethaneler ve sosyal tesislerle tekrar ayağa kaldırılacak. Sur ilçesinde 7 bin, Şırnak’ta 10 bin 126, Hakkari Yüksekova’da 10 bin 750, Mardin Nusaybin’de 8 bin yeni konut yapılacak. Terör nedeniyle evlerinden olanların kirasını, konutları bitinceye kadar devlet ödeyecek. 2017’nin sonunda evi ya da işyeri zarar görenlerin mağduriyeti tamamen bitirilecek.

TARİHİ DOKU KORUNACAK

Yeniden imar çalışmaları sırasında Sur’un tarihi dokusu korunacak. Başbakan Yıldırım’ın verdiği bilgiye göre Sur’da toplu konut tarzı, çok katlı binalar yapılmayacak. Sur içinde yıkılan yerlerden başlayarak bütün evleri tarihi dokusuna uygun olarak yeniden yapılacak. Bir ay içinde Cizre’de 2 bin 500 konut, iki ay içinde Yüksekova’da bin konut inşaatına başlanacak. E Batman’da 15 bin, Diyarbakır’da 33 bin, Malatya’da 25 bin seyirci kapasiteli stadyumlar inşa edilecek. 23 ilde toplam 67 bin konut ile 305 milyon TL harcamayla toplam bin 640 yatak kapasiteli 15 yeni hastane yapılacak. 11 ilde 51 yeni karakol inşa edilecek.

SOSYAL VE EKONOMİK DESTEK

Terörden zarar görenlere her türlü sosyal destek verilmeye devam edecek. 2016-2017 yıllarında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından terörden etkilenen ailelerin gıda, giyim ve barınma gibi tüm ihtiyaçları karşılanacak. Bunun yıllık faturası 202 milyon TL olacak. Terörden etkilenen yörelerde korunmaya muhtaç çocuklara 6 bin aileye verdiği yardım kapsamı 10 bine çıkarılacak. 13 yeni sosyal hizmet merkezi, 17 yeni aile destek merkezi yapılacak. Terörden etkilenen illerde sosyal hizmet, aile destek ile mesleki edindirme ve girişimcilik merkezleri yapılacak. Buna 133 milyon TL kaynak ayrılacak. Bu uygulamaların Aile Bakanlığı’na toplam maliyeti 650 milyon TL düzeyinde olacak.

Aile, sosyal destek görevlileri personeli sayıları artırılacak. Bu çerçevede 500 yeni aile destek görevlisi atanacak. Bu illerde kadınlara yönelik 186 meslek edindirme ve girişimcilik merkezi açılacak.

Destek paketinin terörden zarar gören şehirlerin ekonomik ve sosyal inşasına yönelik boyutu iş dünyasından da destek gördü. Destek paketinin bu bölgelerde terörden zarar gören şehirlerin ekonomik ve sosyal inşasını sağlayacağını belirten Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DE-İK) Başkanı Ömer Cihad Vardan, paketin içeriğinin son derece dolu olduğunu, bugüne kadar hiç verilmemiş destekleri gündeme getirdiği görüşünü paylaştı.